Преземање и зачувување документи
Овој краток водич е референтна алатка што ќе ви помогне да го освежите знаењето или да го вежбате она што сте го научиле на онлајн курсот за преземање и зачувување документи, вклучувајќи:
- од кои веб-страници е безбедно да се преземаат документи
- како антивирусниот софтвер може да помогне во заштитата од небезбедни преземања
- вообичаени формати на документи што можете да ги преземете.
Што е преземање (downloading)?
Една од најкорисните работи што можете да ги направите на интернет е да добиете документи и слики што потоа можете да ги зачувате на вашиот компјутер. Ова се нарекува преземање (downloading).
Меѓутоа, треба да бидете внимателни што преземате и постојат некои мерки на претпазливост што треба да ги преземете пред да го притиснете копчето Save (Зачувај).
Преземање од веродостојни извори
Треба да преземате само од веб-страници во кои имате доверба. На големи организации, како што се вашата банка, осигурителна компанија или владата, општо земено може да им се верува, па затоа сè што ќе преземете од нив би требало да е безбедно. Сепак, има некои чекори што можете да ги преземете за да го направите вашето прелистување (browsing) побезбедно:
- Доколку посетувате компанија како што е банка, користете ја веб-адресата отпечатена на сметката или официјалната кореспонденција што сте ја добиле од нив.
- Можете да барате компанија користејќи пребарувач (search engine), но тоа може да биде помалку безбедно бидејќи измамниците користат лажни страници кои изгледаат многу слично на вистински страници.
- Ако не сте сигурни дали некоја веб-страница е веродостојна, не преземајте (download) ништо од неа.
- Побарајте го катанецот и https:// во лентата за веб-адреси на вашиот прелистувач. Катанецот ќе биде лево од адресата и ако се појават тој и ознаката https://, тоа е добар знак дека страницата е автентична.
- Побарајте ја страницата за контакт (contact page) на веб-страницата. Врската (link) до страницата за контакт обично ќе биде на врвот или на дното од почетната страница на веб-страницата. Ако нема страница за контакт, веб-страницата може да не е веродостојна.
Заштитете се од вирус
Вирусот е вид на злонамерна (malicious) компјутерска програма што може да ја добиете ако програмата ја преземете од неверодостојни веб-страници. Вирусот може да му направи лоши работи на вашиот компјутер, вклучително спречување на пристап до вашите датотеки (files). За да избегнете вируси, следете ги овие упатства:
- Преземајте само од веродостојни страници
- Резервна копија од вашите важни датотеки (files) чувајте на надворешен USB уред или во сметка во облак (cloud account)
- Користете антивирусна програма.
Антивирусен софтвер
Антивирусен софтвер е посебен вид на компјутерска програма која помага да се откријат и отстранат вирусите што можеби сте ги презеле.
Ако случајно преземете вирус, вашата антивирусна програма ќе се појави и ќе ве извести дека сте презеле нешто опасно и ќе ве праша дали сакате да го избришете.
Постојат многу антивирусни програми, вклучувајќи:
- BitDefender (https://www.bitdefender.com.au)
- McAfee (https://www.mcafee.com)
- Norton Antivirus (https://au.norton.com/norton-antivirus)
Видови документи
Секој документ или слика што ја преземате од интернет има таканаречен тип на датотека (file type). Ова му кажува на вашиот компјутер која програма треба да ја користи за да ја прочита датотеката. Типот на датотека обично е означен со код од три или четири букви на крајот од името на датотеката. На пример, .docx на крајот означува дека датотеката е Word документ.
Потребна ви е соодветна програма за да го прочитате документот. Некои примери вклучуваат:
- За .docx датотека е потребен Microsoft Word или друга програма за обработка на текст (word processor)
- За .pdf датотека е потребен Adobe Acrobat Reader, иако повеќето прелистувачи исто така ќе прикажат PDF за да го читате.
- За .mp3 датотека е потребна програма за емитување музика (music player)
- Датотеката .jpg е слика на која ѝ е потребен прегледувач на слики (image viewer).